Biologie H12 vwo 5 samenvatting - H12 Hormonen 12 de aanmaak van hormonen Hormonen: signaalstoffen - Studeersnel (2024)

Vak

School

Johannes Fontanus College - Barneveld

Boeken in lijstAuditing and Assurance Services: an Applied ApproachBuitenstaandersEssential Cell BiologyFocus !Frysk Wurdboek: Hânwurdboek Fan'E Fryske Taal ; Mei Dêryn Opnommen List Fan Fryske Plaknammen List Fan Fryske Gemeentenammen. 2. Nederlânsk - Frysk

Geüpload door:

Aanbevolen voor jou

• 6Biologie voor jou VWO 5 - T1 Stofwisseling samenvattingBiologieSamenvattingen99% (97)
• 5Samenvatting Nectar H11 Voeding en verteringBiologieSamenvattingen100% (34)
• 75VWO 5 Biologie (Nectar + Biologiepagina)BiologieSamenvattingen100% (28)
• 10Samenvatting Evolutie Biologie voor jou hoofdstuk 4 VWO 4BiologieSamenvattingen97% (98)
• 5Biologie Samenvatting Nectar Hoofdstuk 15BiologieSamenvattingen100% (20)

Reacties

• Charlotte1 jaar geleden

  ect super bedankt!! Red mijn toets weer ff :)

Andere studenten bekeken ook

• Samenvatting hoofdstuk 2 Klas 5
• Biologie Samenvatting Nectar Hoofdstuk 14
• Samenvatting Biologie Nectar Hoofdstuk 11 en 12
• Biologie Samenvatting Nectar Hoofdstuk 15
• Biologie samenvatting assimilatie en dissimilatie
• Biologie voor jou VWO 5 - T2 DNA samenvatting

Gerelateerde documenten

• Samenvatting van het hele boek "biologie voor jou" 5 VWO.
• VWO 5 Biologie (Nectar + Biologiepagina)
• BVJ Thema 2 waarneming en gedrag
• VWO 5 Biologie samenvatting DNA
• Biologie samenvatting hoofdstuk 14 waarneming
• Biologie H14 Zenuwstelsel (Nectar)

Gerelateerde Studylists

H12 Hormonen

12 de aanmaak van hormonen

Hormonen: signaalstoffen (eiwitten) die doelwitcellen via bloed bereiken en activeren/afremmen

Hormoonklieren> endocriene klieren: geven hun producten direct af aan inwendige milieu (bloed)

Exocriene klieren: geven producten af aan uitwendige milieu (huid, darmen)

Doelwitcellen: cellen met passende receptoren voor hormoon

 Mate reactie doelwitorgaan bepaald door: concentratie hormoon in bloed (hormoonspiegel) Hoeveelheid receptoren op doelwitorgaan

Hypothalamus: afgifte neurohormonen die via uitlopers zenuwcellen in neurohypofyse enadenohypofyse komen en neurohormonen die afgegeven aan bloed door synapsen> direct inadenohypofyse komen zoals: RH en IH

 Afgifte releasing-hormonen (RH’s): stimuleert afgifte hormoon Afgifte inhibiting-hormonen (IH’s): remt afgifte hormoon

Hypofyse: centrale hormoonklier

• Verbinding hormoonstelsel en hersenen
• Hypofysehormonen beïnvloeden rechtstreeks doelwitcellen of indirect via andere hormoonklieren neurohypofyse (hypofyseachterkwab): zenuwweefsel die in verbinding staat met hypothalamus adenohypofyse (hypofysevoorkwab): klierweefsel: mk hormonen

Regeling bloeddruk:

Dalende bloeddruk> hypothalamus mk neurohormoon ADH> neurohypofyse: afgegeven aan bloed

 Samentrekking bloedvaten Meer water geresorbeerd door nieren >> bloeddruk stijgt

**planten hebben ook hormonen> bij eten van planten krijg je hormonen binnen (Genisteïne uit sojabindt aan oestradiolreceptor)

FSH> + groei, ontwikkeling follikels in eierstokken > Follikels: oestradiol > stijgende concentratieoestradiol> + afgifte LH > ovulatie => Na ovulatie: gele lichaam : (oestradiol) progesteron> FSH-RH enFSH geremd

 Als hormonen via hypofyseachterkwab (neurohypofyse) worden afgegeven zijn ze gemaakt door neuronen

12 Reacties op hormonen

Groeihormoon(GH): stimuleert indirect (via lever) deling kraakbeencellen en zet vetcellen aan totafbraak van vetten

 Lever (hormoonklier) maakt oiv GH> IGF(groeifactor)> groei bot, spier, vetweefsel

Bij stress maakt hypothalamus CRH> hypofyse: Adrenocorticotroop hormoon (ACTH): zetbijnierschors aan tot afgifte cortisol=> verhoogd hartslag, glucose in bloed

Hoe hormoon herkend word door cel hangt af van type hormoon:

1. Steroïdhormonen (hydrofoob): gemaakt van cholesterol, gaan door celmembraan en hechten aan receptoren in cytoplasma> hormoon-receptor-complex> activeert DNA=> via RNA> eiwit
2. Tyrosinehormonen (hydrofoob): gemaakt van aminozuur tyrosine Bereiken doelwitcellen op 2 manieren:
   1. Zelfde als steroïdhormoon
   2. Bindt aan receptoren in celmembraan
3. Peptidehormonen: bindt aan receptoren in celmembraan
   1. Receptoreiwit > vorm verandert> activeert G-eiwit: koppelt energierijke GTP aanreceptor> cascade aan reacties: signaal wordt via meerdere schakels in cel doorgegeven
   2. Ontstaat: second messenger: doorgeven boodschap van hormoon> bindt aan 1 ofmeerdere doelwitmoleculen> geactiveerd

**Welk type hormoon kan meerdere reacties opwekken? Peptidehormoon

Schaafwond:

• Groeihormoon stimuleert dieper gelegen cellen van huid tot deling
• Uit schaafwond signaalstoffen: groeifactoren> hechten aan receptoren buurcellen> mk eiwitten die invloed op celdeling hebben

12 Hormonen recyclen botten

Functies calcium:

• Second messenger
• Impulsoverdracht
• Samentrekking spieren
• bloedstolling

**Bij te laag Ca2+ gehalte in bloed: botontkalking

**bij te hoog Ca2+ gehalte in bloed: maag -en darmklachten

*receptoren in schildklier en bijschildklieren reageren op calciumconcentratie

**Op welke cellen heeft insuline geen effect?

Hersencellen nemen glucose op (ook zonder insuline)

**Welke rol spelen Bètacellen en Alfacellen bij huishouding van vetten?

1. Hoge concentratie vetzuren in bloed
2. B-cellen: insuline> opname vetzuren in vetcellen en vorming vetten
3. Daling concentratie vetzuren
4. A-cellen: glucagon> afbraak vetten, uit afbraakproducten maken cellen glucose

Diabetespatiënt heeft te hoge bloedsuikerspiegel:

• te weinig insuline gemaakt
• receptoren voor insuline werken niet goed

symptonen diabetes:

• veel drinken: bloedsuikerspiegel hoog> hoge osmotische waarde
• vermoeidheid: onvoldoende glucose als brandstof
• veel plassen: overmaat glucose kan niet door nieren worden teruggehaald> uitgeplast

Diabetes 1: alvleesklier maakt te weinig/geen insuline > B-cellen beschadigd

Diabetes 2: lichaam reageert niet op insuline> insulinereceptoren werken slecht

>alvleesklier produceert niet genoeg om insuline om resistente cellen te activeren

Adrenaline:

1. lever -en spiercellen: glycogeen > glucose (enzym)
2. Spiertjes in slagaders naar skeletspieren verslappen
3. Spiertjes in darmslagaders trekken samen

12 Reageren met behulp van hormonen

Reactie op kou:

1. Hypothalamus : TRH
2. Adenohypofyse: TSH
3. Schildklier: T4 (=thyroxine is voorloperhormoon) en T3 (=werkzame hormoon) = tyrosinehormonen
4. In lever: T4 omgezet in actieve T
5. T3 stimuleert glucose -en vetverbranding> kerntemperatuur stijgt
6. Concentratie T3 stijgt> negatieve terugkoppeling: minder TRH en minder TSH afgifte

Reactie op watertekort: (BINAS 85D)

1. Hogere osmotische waarde, lagere bloeddruk> geregistreerd osmoreceptoren in hypothalamus> dorst
2. Hypofyse: ADH => nieren nemen meer water op, samentrekking spieren in bloedvaten> bloeddruk stijgt
3. Bij lage bloeddruk, weinig Na+ of veel K+ in bloed maken nieren: renine:
   1. zet angiotensinogeen uit lever om in angiotensine I > door longen omgezet inangiotensine II: stimuleert afgifte ADH en bijnierschors: afgifte aldosteron: Na+ opnemenuit voorurine, water volgt door osmose
   2. stimuleert kamersystole, bloedvaten vernauwen> hogere bloeddruk

Reactie op energietekort:

1. hongergevoel ontstaat in eetcentrum Hypothalamus
2. Bij veel neurohormoon Y (NPY)> honger
3. Voor maaltijd maken maag en alvleesklier: ghreline (groeihormoon releasing eiwit): afgifte GH en stimuleert eetcentrum
4. Na maaltijd> verzadigingscentrum in hypothalamus remt eetcentrum: Leptine: remt eetcentrum> afname hongergevoel Insuline: remt eetcentrum

Reacties op zuurstoftekort:

1. Bij zuurstoftekort> nieren geven epo af
2. Epo via bloed in stamcellen in rode beenmerg
3. DNA geactiveerd
4. Stamcellen> mk groeifactoren en differentiëren tot rode bloedcellen

** epo gemaakt door (vooral) nieren en lever